CECIMO İlk Bahar Genel Kurulu’nda delegelere bilgi vermek için hazırlanan rapora göre, 2011 yılının tüm dünyadaki takım tezgahı imalatı bakımından 2010 yılından daha iyi bir yıl olması beklenmekte ise de, 2008 rakamlarının gerisinde kalınabileceği düşünülmektedir. 2008 yılında tüm dünya ülkelerinde 54,85 milyar euro değerinde bir imalat gerçekleştirilmiş, 2009 yılında bu değer % 28 oranında azalarak 39,58 milyar euro olmuştu. 2010 yılında ise bir yıl öncesine göre % 27 bir artış ile 50,29 milyar euro değerine ulaşılmıştır.
Dünyadaki imalatın 2009 yılında % 28 azalmasına karşın, Türkiye dahil 15 Avrupa ülkesinde imalat azalması % 31 olmuş, 2010 yılında artış beklenirken, 2009 yılına göre % 2 gibi küçük bir değer de olsa tekrar azalma gözlenmişti.
Türkiye’de ise 2008 yılında 647.895.000 dolar (442 milyon euro) imalat ile geçmiş yılların en yüksek değerine ulaşmış, 2009 yılında %31,9 azalarak 441.250.000 dolara (316,3 milyon euro) gerilemiş ve 2010 yılında ise % 25,8’lik artış ile 555 milyon dolar (420,5 milyon euro) olmuştur. Şu anda görülen gidişe göre ülkemizde 2011 yılında imalatın % 20 kadar artacağı ve 668 milyon dolar’a (484 milyon euro) ulaşacağı tahmin edilmektedir. Bu değerin sağlanması halinde yeni bir rekorun kırılması mümkün olabilecektir. Bu artışta iç pazardaki talebin artması yanında son yıllarda önem verilen potansiyel ve Türk makinalarına daha fazla önem veren yakın ülkeler ile Güney Amerika pazarından gelen taleplerin önemli katkı sağlaması beklenmektedir. Maalesef biraz çekingenlikten, biraz da pazara girişin zorluklarından, en hızlı gelişen Uzak Doğu ülkelerine satışlarımız yeteri düzeyde değildir.
2010 yılında dünyada imal edilen makinaların % 33’ü 15 CECIMO ülkesindeki firmalar tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu arada Çin’deki imalatta çok ciddi artışlar gerçekleşmektedir. 2008 yılında dünya imalatının % 17,4’ünü gerçekleştiren Çin, 2009 yılında bu oranı % 27,8’e ve 2010 yılında da % 30’a çıkarmıştır. Diğer büyük imalatçılardan Japonya dünya imalatının % 18’ini, G. Kore % 7’sini, Tayvan % 6’sını ve ABD % 3’ünü gerçekleştirmektedir.
CECIMO ülkelerinde 2010 yılında 16,5 milyar euro değerinde imalat yapılmıştır. Bu imalatın % 43,5’ini Almanya % 23’ünü ise İtalya sağlamıştır. Bu değerlere göre Avrupa’daki imalatın üçte ikisi bu iki ülkede yapılmaktadır. % 11,1 ile İsviçre üçüncü % 3,9 ile Avusturya dördüncü % 3,8 ile İspanya beşinci ve % 2,7 ile Fransa altıncı konumdadır. Türkiye Avrupa imalatının % 2,4’ünü gerçekleştirerek 15 Avrupa ülkesi arasında 7. sırada yer almaktadır. (CECIMO’nun yılın ilk aylarında yayınladığı geçici verilere göre 6. konumda gösterilmişti. Fransa’daki imalat Türkiye’dekinde binde iki kadar fazladır). Türkiye 2008 yılında Avrupa’daki imalatın % 1,7 yine 2008 yılında % 1,8 ve 2009 yılında % 1,9’unu gerçekleştirmişti. Dolayısıyla Avrupa imalatındaki payı yavaş da olsa artış göstermektedir.
CECIMO ülkelerindeki tezgah satışının % 37,8’i Almanya’da, % 21,6’sı İtalya’da % 6,9’u Fransa’da, % 6,5’i İsviçre’de ve % 6’sı da Türkiye’de yapılmaktadır. Türkiye tezgah pazarı bakımından Avrupa’nın beşinci büyük ülkesidir. 2010 yılına dünyadaki toplam tezgah satışı ise 9,7 milyar euro olmuştur.
Avrupa’da yaklaşık son 10 yılda tezgah imalatçısı firmaların sayısı; kapanmalar, satın almalar ve birleşmelerle azalmaktadır. 2000 yılında 1500’den fazla firma faaliyet gösterirken bu rakam 2005 yılında 1370’e ve 2010 yılda da 1250’ye düşmüştür. Benzer olarak sektörün istihdamı 2000 yılında 163.000 kişi iken bu rakam da 2010 yılında 143.000 kişiye gerilemiştir.
MAKİNA İMALAT SANAYİİNİN SON AYLARDA GELİŞİMİ
TÜİK verilerine göre 2010 yılı son çeyreğinde 128.9 olan makina sanayii imalat endeksi, 2011 yılı ilk çeyreğinde 129,5 değerine çıkmıştır. Mart ayında 144,4 değeri ile 2009 yılı başından günümüze en yüksek noktaya ulaşmıştır. Nisan ayında endeks % 4,5’luk bir gerileme ile 137,9’a inmiş ise de 2009 yılı başından beri endeksin en yüksek olduğu 3. ay olarak saptanmaktadır. 2010 yılı ilk 4 ayında ortalama 99,5 olan endeks 2011 yılının aynı döneminde 131,6 değerine çıkmış ve imalat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 32,3 artmış bulunmaktadır. Ekonomide beklenmedik bir olumsuzluk yaşanmadığı takdirde 2011 yılı imalatının 25 milyar doları aşarak tarihi bir rekor kırması beklenebilir.
2011 yılı ilk 4 ayında makina ihracatımız (GTİP 84 tamamı), bir önceki yılın ilk 4 ayına göre % 24,1 artarak 3,6 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Bu değer ile makina ihracatı toplam ülke ihracatının % 8,3’ ünü gerçekleştirmiştir. İlk 4 ay ihracatta motorlu taşıt araçları % 12,3 pay ile ilk sırada ve demir-çelik ürünleri % 8,6 pay ile ikinci sırada idi.
Ancak makina ithalatı hala çok hızlı bir şekilde artmaktadır. Yakıtlar ve yağlardan sonra ilk 4 ayda en çok ithalat yapılan kalem durumundadır ve toplam ithalatın % 9,7’sini oluşturmaktadır. Yılın ilk 4 ayındaki artış % 42,9 olup, Ocak ayında % 30 ve Şubat ayında % 25,5 olan ithalat artışı Mart ayında hızlı bir artış ile % 52’e çıkmış bu artış Nisan ayında % 57,7’ye ulaşmıştır. Dolayısıyla artış hız kesmemekte, hatta bir hızlanma gözlenmektedir.
ÇİN EKONOMİSİNDE DEĞİŞİMLER
2011 yılı ilk 4 ayında Çin’e gelen direkt yabancı sermeye bir önceki yılın aynı dönemine göre % 26’lık bir artış göstermiş ve 38,8 milyar ABD dolar olmuştur. Bu yatırımların 32,8 milyar dolar’lık kısmı çevre Asya ülkelerindeki, 2,6 milyar dolar’lık kısmı da AB ülkelerindeki kuruluşlarca gerçekleştirilmiştir. Asya ve Avrupa’lıların yatırımları artarken ABD’nin yatırımlarında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 28 bir azalma olmuş ve 1,03 milyar dolar’da kalmıştır. Son zamanlarda gerçekleşen yabancı sermaye yatırımları ülkenin gelişmiş Doğu bölgesinden çok, orta ve batı Çin’e yöneliktir.
Çin ise dış ülkelerdeki yatırımlarına önem vermekte ve artırmaktadır. Yılın ilk 4 ayında yurt dışındaki yatırımlar % 17,5 artmış ve 13,4 milyar dolar değerine ulaşmıştır.
Arslan SANIR
Koordinatör
Makina İmalatçıları Birliği